Maryja w życiu św. ABP Józefa Bilczewskiego
Relacja Arcybiskupa Józefa Bilczewskiego z Matką Bożą była niezwykle głęboka, osobista i miała fundamentalny wpływ na całe jego życie duchowe oraz posługę pasterską. Można ją podsumować w trzech wymiarach: osobistej pobożności, teologicznym oraz duszpasterskim.
Maryja w Życiu Osobistym i Duchowym
Dla św. Józefa Bilczewskiego Maryja była przede wszystkim „Matuchną” i wzorem do naśladowania.
Pobożność i Zawierzenie: Od dzieciństwa Arcybiskup Bilczewski otaczał Maryję szczególną czcią. Uważał Ją za swoją główną Orędowniczkę i Opiekunkę, całkowicie zawierzając Jej swoje życie i posługę, zwłaszcza w trudnych chwilach.
Wzór Cnót: Maryja była dla niego uosobieniem pokory, posłuszeństwa woli Bożej i czystości serca. Starał się naśladować Jej cnoty w swoim życiu kapłańskim i biskupim.
Modlitwa: Codzienny różaniec był dla niego stałym elementem życia duchowego.
Maryja w Posłudze Duszpasterskiej i Teologicznej
Jako teolog i duszpasterz archidiecezji lwowskiej, Arcybiskup Bilczewski aktywnie szerzył kult maryjny.
Promotor Wezwania „Królowo Polski”: Był czołowym propagatorem kultu Matki Bożej Królowej Polski w Kościele Powszechnym.
W 1904 roku zorganizował we Lwowie Kongres Maryjny.
To dzięki jego usilnym staraniom u Stolicy Apostolskiej (Papieża Piusa X) w 1908 roku ustanowiono liturgiczne święto NMP Królowej Polski (3 maja), a do polskiej Litanii Loretańskiej dodano wezwanie: „Królowo Polski, módl się za nami”.
Koronator Obrazów: Aktywnie uczestniczył w uroczystościach koronacyjnych obrazów Matki Bożej. Najważniejszym jego wkładem było zorganizowanie zbiórki i ufundowanie złotych koron dla cudownego obrazu Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze, po ich kradzieży w 1909 roku.
Znaczenie Koron Piusa X
Korony, w których ufundowanie zaangażowany był Święty Józef Bilczewski, są jednymi z najważniejszych insygniów koronacyjnych na Jasnej Górze.
Geneza: W nocy z 22 na 23 października 1909 roku skradziono oryginalne korony klementyńskie (ofiarowane przez papieża Klemensa XI w 1717 roku) wraz z perłową sukienką.
Rola Bilczewskiego: Ta zuchwała kradzież wstrząsnęła Polakami. Abp Bilczewski, za pośrednictwem ks. Adama Stefana Sapiehy, aktywnie zabiegał u Papieża Piusa X o ufundowanie nowych. Papież na prośbę polskiej delegacji zadeklarował, że sam ofiaruje nowy komplet. Było to symbolicznie bardzo ważne, by zapobiec ewentualnej propozycji ufundowania koron przez cara Mikołaja II (Częstochowa była wówczas w zaborze rosyjskim).
Korony Piusa X: Nowe, złote korony, bogato wysadzane brylantami, rubinami i opalami, zostały wykonane w Rzymie. Przywieziono je na Jasną Górę 24 kwietnia 1910 roku, a uroczystej rekoronacji dokonano 22 maja 1910 roku.
Korony te są w posiadaniu Jasnej Góry i stanowią obecnie jeden z kompletów koron papieskich, używanych do dekoracji Cudownego Obrazu, zwłaszcza jako komplet do tzw. sukienki diamentowej.
Znaczenie Religijne i Moralne
Zaangażowanie Bilczewskiego było też wyrazem jego głębokiej miłości do Maryi i troski o moralność publiczną.
Zadośćuczynienie za Profanację: Kradzież koron (klementyńskich) i zbezczeszczenie wizerunku w 1909 roku było dla Polaków symbolicznym ciosem i wielkim skandalem. Ufundowanie nowych, papieskich koron było aktem zadośćuczynienia i odnowienia czci dla Królowej Polski.
Potwierdzenie Kultu: Działanie Bilczewskiego umocniło kult Matki Bożej Królowej Polski (którego święto sam ustanowił w 1908 r.) i nadało mu wymiar ponadregionalny i kościelny.
Maryja jako Przewodniczka na Kresach
W trudnym okresie wojny i konfliktów narodowościowych, Bilczewski widział w Maryi jedyną nadzieję i punkt odniesienia.
Matka Jedności: W wielonarodowej i skonfliktowanej archidiecezji lwowskiej, kult Matki Bożej, jako Matki Chrystusa, był elementem łączącym wiernych różnych obrządków i narodowości (łacińskiego, greckokatolickiego).
Nadzieja w Czasie Wojny: W okresie I wojny światowej i walk o Lwów wzywał wiernych do ufności w opiekę Maryi, powierzając jej losy miasta i całej diecezji.
Maryja, jako Królowa Polski i Matuchna osobista, stanowiła dla św. Józefa Bilczewskiego fundament jego wiary, miłości i heroicznej posługi pasterskiej aż do śmierci.